Ακετυλοχολίνη

[Θανάσης Αποστόλου]

Η ακετυλοχολίνη έχει τραβήξει τον τελευταίο καιρό την προσοχή μου, καθώς σχετίζεται με τη δράση της νικοτίνης. Πρώτη αφορμή για περισσότερη μελέτη στάθηκε το συμπλήρωμα διατροφής DMAE, που χρησιμοποιείται από το σώμα για την παραγωγή της.

Αρχίζουμε με ορισμένες βασικές πληροφορίες από ελληνική βικιπέδια:

Η ακετυλοχολίνη είναι ένας από τους νευροδιαβιβαστές. Ανάλογα με τους υποδοχείς του μετασυναπτικού κυττάρου η δράση της μπορεί να είναι τόσο διεγερτική όσο και ανασταλτική.

Παράγεται στο κυτταρόπλασμα των νευρικών κυττάρων από χολίνη, η οποία εισάγεται στο κύτταρο μέσω ενός ειδικού μεταφορέα και το ακετυλοσυνένζυμο Α (CoA), το οποίο χρησιμεύει ως δότης της ακετυλικής ομάδας. Το ένζυμο που καταλύει την αντίδραση είναι η ακετυλο-τρανσφεράση της χολίνης.

Ο νευροδιαβιβαστής αυτός απελευθερώνεται από τις απολήξεις προγαγγλιακών συμπαθητικών και παρασυμπαθητικών ινών, από τις απολήξεις των μεταγαγγλιακών συμπαθητικών ινών, από τις απολήξεις των κινητικών νεύρων και από ορισμένες μεταγαγγλιακές απολήξεις που νευρώνουν ιδρωτοποιούς αδένες και αγγεία σκελετικών μυών.

Οι συνάψεις στις οποίες απελευθερώνεται ακετυλοχολίνη ονομάζονται χολινεργικές.

Οι υποδοχείς τους οποίους διεγείρει η ακετυλοχολίνη διακρίνονται σε μουσκαρινικούς και νικοτινικούς.

Πιο λεπτομερείς πληροφορίες από αγγλική βικιπέδια:
http://en.wikipedia.org/wiki/Acetylcholine

[Θανάσης Αποστόλου]

Από την ελληνική έκδοση του Scientific America ένα ενδιαφέρον άρθρο  (σε εύκολη γλώσσα) για τη νικοτίνη όπου γίνεται αναφορά και την ακετυλοχολίνη:

Η άποψη του ιατρικού κόσμου για τη νικοτίνη μεταβάλλεται ραγδαία. Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές είχαν βρει ότι τούτη η χημική ουσία μπορεί να μετριάσει τα συμπτώματα κάποιων ασθενειών, όπως η νόσος τού Alzheimer και η ελκώδης κολίτιδα. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο η νικοτίνη αντιμετωπίζει τις συγκεκριμένες νόσους παρέμενε άγνωστος. Τελικά, μια μελέτη τού Luis Ulloa, ερευνητή του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου τού Νορθ Σορ στο Μανχάσετ της Νέας Υόρκης, η οποία είχε ως αντικείμενό της τη σηψαιμία, ήρθε για να αποσαφηνίσει τα βιοχημικά μονοπάτια στα οποία εμπλέκεται η νικοτίνη και να δώσει τη δυνατότητα παραγωγής νέων πιο ισχυρών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.

Η σηψαιμία, η πιο θανατηφόρος κατάσταση στην οποία παρατηρείται φλεγμονή, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια «εισβολή» βακτηρίων στην κυκλοφορία του αίματος. Αποτελεί την τρίτη κορυφαία αιτία θανάτου στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς ευθύνεται για το 10% περίπου του ετήσιου αριθμού θανάτων. Οι λοιμώξεις προκαλούν ένα μικρό μόνο μέρος του κακού. Εκείνο που οδηγεί τους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση είναι η λυσσαλέα απόκριση του δικού τους ανοσοποιητικού συστήματος. Τα μακροφάγα εκκρίνουν τεράστιες ποσότητες προφλεγμονωδών κυτταροκινών. Αυτή η ακραία ανοσολογική απόκριση δημιουργεί βλάβες στους ιστούς, με τελικό αποτέλεσμα το θάνατο λόγω δυσλειτουργίας του καρδιαγγειακού συστήματος και ανεπάρκειας πολλαπλών οργάνων.

Ο Ulloa και οι συνεργάτες του βρήκαν κάτι αξιοσημείωτο: σε ποντίκια, η νικοτίνη μπορεί να μετριάσει τη φλεγμονώδη αντίδραση σε βαθμό ώστε να καθίσταται δυνατή η αντιστροφή της σηψαιμίας. Τα δεδομένα αυτά είναι πολύ σημαντικά. «Η νικοτίνη επηρεάζει τους ισχυρούς αντιφλεγμονώδεις μηχανισμούς του ίδιου του σώματος» εξηγεί ο Ulloa. «Εδώ έγκειται και η ομορφιά της προσέγγισής μας. Χρησιμοποιώντας τη νικοτίνη, αντιγράφουμε φυσιολογικούς μηχανισμούς που έχουν επιλεγεί από την εξέλιξη και ρυθμίζουμε τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος με αυτούς.»

Για την ακρίβεια, η νικοτίνη μιμείται την ακετυλοχολίνη, τη «Σταχτοπούτα» των νευροδιαβιβαστών. Έχοντας περάσει πολλά χρόνια στην αφάνεια, η ακετυλοχολίνη ήρθε ξαφνικά στο επιστημονικό προσκήνιο ως η ουσία η οποία συνδέει το νευρικό με το ανοσοποιητικό σύστημα. Μέσω της ακετυλοχολίνης, το νευρικό σύστημα ελέγχει τις φλεγμονές που διαρκώς σχηματίζονται στα σώματά μας. Υποδοχείς ακετυλοχολίνης εντοπίζονται όχι μόνο στις απολήξεις των νευρικών κυττάρων, αλλά και στα ανοσοκύτταρα. Η ακετυλοχολίνη προσδένεται σε κάποιους από αυτούς τους υποδοχείς και τους ενεργοποιεί, επιτρέποντας την επικοινωνία εγκεφάλου και ανοσοποιητικού συστήματος.

«Αυτό είναι κάτι το εκπληκτικό» σχολιάζει ο Wouter de Jonge, του Ακαδημαϊκού Ιατρικού Κέντρου του Αμστερνταμ ο οποίος μελετά πώς αποκρίνονται τα μακροφάγα στην ακετυλοχολίνη. « Ήταν γνωστό ότι οι καπνιστές με ελκώδη κολίτιδα επωφελούνται από τη συνήθειά τους· άρα, υπήρχαν κάποιες ενδείξεις της αντιφλεγμονώδους δράσης της νικοτίνης που κανένας, όμως, δεν μπορούσε να “χειριστεί”» τονίζει.

Η εργασία της ομάδας τού Ulloa ίσως να εξηγεί πώς η νικοτίνη επιδρά θετικά σε ασθένειες τόσο διαφορετικές όσο η σχιζοφρένια, οι νόσοι Alzheimer και Parkinson, το σύνδρομο Tourette και η ελκώδης κολίτιδα. Σε εργαστηριακά πειράματα, ο Ulloa έδειξε ότι η νικοτίνη προσδένεται ειδικά στους νικοτινικούς υποδοχείς των μακροφάγων, παρεμποδίζοντας την απελευθέρωση των φλεγμονωδών κυτταροκινών από τα συγκεκριμένα κύτταρα. Η «απαγόρευση» αυτή είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Επίσης, οι ερευνητές ταυτοποίησαν τον υποτύπο του συγκεκριμένου υποδοχέα των μακροφάγων, του α-7 υποδοχέα της ακετυλοχολίνης.

Η χρήση, όμως, της νικοτίνης ως φαρμάκου ενέχει κινδύνους λόγω της τοξικότητάς της. Πέρα από την εθιστική της φύση, προκαλεί προβλήματα στο καρδιαγγειακό σύστημα και συμβάλλει στην εμφάνιση καρκίνου. «Κανείς δεν θα ήθελε να χρησιμοποιήσει τη νικοτίνη για τη θεραπεία της φλεγμονής» λέει ο Ulloa. «Θέλουμε να σχεδιάσουμε ειδικούς χημικούς παράγοντες οι οποίοι θα έχουν ως στόχο τους τον συγκεκριμένο υποδοχέα και θα αξιοποιούν την αντιφλεγμονώδη δράση της νικοτίνης χωρίς να εμφανίζουν την παράπλευρη τοξικότητά της.»

«Αναμφισβήτητα, πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις των τελευταίων ετών στον τομέα της ανοσολογίας» τονίζει ο Mitchell Fink, ειδικός εντατικής θεραπείας του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ. Ένας παράγοντας ο οποίος θα μοιάζει με τη νικοτίνη και θα προσδένεται ειδικά σε αυτούς τους υποδοχείς ίσως να αποτελέσει στο μέλλον μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία όχι μόνο της σηψαιμίας αλλά και πολλών άλλων χρόνιων νόσων, όπως για παράδειγμα κάποιων καρδιακών παθήσεων, ορισμένων τύπων καρκίνου και του διαβήτη. Το μόνο που μας μένει τώρα είναι να βρούμε τον καλύτερο δυνατό αντικαταστάτη της νικοτίνης.



ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο από το health.in.gr
Η επίδραση της Νικοτίνης στο ανοσοποιητικό:

Η νικοτίνη δεν είναι απλώς υπεύθυνη για τον εθισμό στο καπνό, αλλά έχει μια πληθώρα φυσιολογικών δράσεων στον οργανισμό. Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό αν σκεφτεί κανείς την πληθώρα των νικοτινικών υποδοχέων ακετυλοχολίνης (nAChR) σε πολλούς ιστούς αλλά και την ικανότητα της ως μικρό και λιπόφιλο αλκαλοειδές μόριο να διαπερνά τις κυτταρικές μεμβράνες, έστω και σε περιορισμένο βαθμό. Παρ'όλα αυτά, μόλις σχετικά πρόσφατα αναδείχθηκε η επίδραση της νικοτίνης στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι nAChR είναι πενταμερείς δίαυλοι που επιτρέπουν τη διέλευση ιόντων νατρίου και ασβεστίου όταν ενεργοποιούνται από την ακετυλοχολίνη ή, στην περίπτωση που εξετάζουμε, από τη νικοτίνη. Στα νευρικά κύτταρα οι πέντε πρωτεϊνικές υπομονάδες είναι συνήθως δύο α και τρεις β, ενώ στην νευρομυϊκή σύναψη συναντάμε δύο α, μία β, και μία δ ή ε. Η δράση της νικοτίνης στους nAChR του κεντρικού νευρικού συστήματος προκαλεί την απελευθέρωση μιας σειράς από νευροδιαβιβαστές και ορμόνες: ακετυλοχολίνη, δοπαμίνη, σεροτονίνη, ACTH, β-ενδορφίνη, προλακτίνη, επινεφρίνη και νορεπινεφρίνη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια πληθώρα δοσοεξαρτώμενων και χρονοεξαρτώμενων επιδράσεων: αγγειοσύσπαση, αύξηση της καρδιακής συχνότητας, της γαστρεντερικής έκκρισης και κινητικότητας, των κυκλοφορούντων λιπαρών οξέων, αλλά και ανορεξία, βελτίωση της προσοχής και της μνήμης. Παρατηρούνται επίσης δευτερεύουσες επιδράσεις σε άλλα συστήματα, όπως στον άξονα υπόφυσης-επινεφριδίων.

Νικοτίνη και ανοσοποιητικό

Πέρα από νευρικά και μυϊκά κύτταρα, nAChR συναντάμε και σε κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Συγκεκριμένα, έχουν ανεβρεθεί πρωτεΐνες των υποδοχέων σε άθικτα λεμφοκύτταρα και μεμβράνες λεμφοκυττάρων, ενώ mRNA των υπομονάδων α2, α3, α4, β2 και β4 ανιχνεύτηκε σε περιφερικά κύτταρα αίματος.

Επιπλέον στοιχεία προκύπτουν από την επίδραση της νικοτίνης στους διαύλους ασβεστίου των λεμφοκυττάρων, καθώς πειράματα in vivo έδειξαν ότι η επίδραση της νικοτίνης σε Τ και Β λεμφοκύτταρα μετά από ανοσοδιέγερση προκάλεσε μείωση των επιπέδων του ενδοκυττάριου ασβεστίου.

Αντίθετα, in vitro παρατηρήθηκε αύξηση της συγκέντρωσης του ασβεστίου σε κύτταρα του περιφερικού αίματος. Θεωρείται ότι αυτή η διαφορά σχετίζεται με τη συγκέντρωση και τη διάρκεια της επενέργειας της νικοτίνης. Έχει επίσης διαπιστωθεί αυξημένη κυτταροτοξικότητα και επαγωγή των Τ λεμφοκυττάρων.

Ανάλογα με τις κυττοκίνες που παράγουν, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: TH1 (IFN-γ), TH2 (IL-10) και φλεγμονώδη (IL-6, TNF-α). Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η νικοτίνη επηρεάζει την παραγωγή και απελευθέρωση αυτών των κυττοκινών. Η διαδερμική χορήγηση νικοτίνης σε υγιείς άρρενες μη καπνιστές μειώνει την παραγωγή IL-10 στα μονοκύτταρα, χωρίς ωστόσο να επηρεάζεται η παραγωγή του TNF-α. Αυτό καταδεικνύει ότι αναστέλλονται τα TH2 κύτταρα, ενώ αφήνονται ανεπηρέαστα τα TH1. Στα δε φλεγμονώδη κύτταρα η επίδραση ποικίλει ανάλογα με την κυττοκίνη, καθώς έχει διαπιστωθεί αναστολή του TNF-α χωρίς να επηρεάζεται η IL-6.

Από τα ανωτέρω προκύπτει η σαφέστατη επίδραση της νικοτίνης στην ανοσολογική απάντηση. Ωστόσο, υπάρχουν δυσχέρειες στον καθορισμό της μακροχρόνιας σχέσης νικοτίνης και ανοσοποιητικού συστήματος. Τα αποτελέσματα των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί σε χρόνιους καπνιστές δεν μπορούν να αναχθούν με αξιοπιστία στη νικοτίνη εξαιτίας της πληθώρας των χημικών ουσιών που περιέχονται στον καπνό του τσιγάρου.

Νικοτίνη και καρδιαγγειακά νοσήματα

Παρότι δεν υπάρχει καθολική συμφωνία, πολλές εργαστήρια έχουν υποστηρίξει την επιβλαβή δράση της νικοτίνης στο καρδιαγγειακό ανεξάρτητα από τον καπνό. Κλασικό παράδειγμα είναι η συμπαθομιμητική της δράση μέσω της απελευθέρωσης επινεφρίνης και νορεπινεφρίνης με ό,τι συνεπάγεται αυτό.

Παράλληλα, πειράματα σε πειραματόζωα έδειξαν ότι εμποδίζει την ανάπλαση των μυοκαρδιακών κυττάρων μετά από ισχαιμία και ότι αυξάνει τον πολλαπλασιασμό των ενδοθηλιακών κυττάρων. Επιπλέον, φαίνεται ότι η νικοτίνη οξειδώνει τις LDL λιποπρωτεΐνες. Διαμέσου, όμως, της επίδρασης της στο ανοσοποιητικό, ενδέχεται η νικοτίνη να παίζει ακόμη πιο σημαντικό ρόλο στην αθηρωμάτωση. Πολλές μελέτες έχουν επισημάνει την δράση της ως χημειοτακτικό παράγοντα στα ουδετερόφιλα καθώς και στην εκτροπή της λειτουργίας τους. Τα δε ουδετερόφιλα συμμετέχουν στην αθηρωμάτωση προκαλώντας αγγειοσύσπαση στις στεφανιαίες αρτηρίες, απελευθερώνοντας κυττοκίνες και ενεργοποιώντας μονοκύτταρα.

Νικοτίνη και μίτωση

Πέρα από τη γνωστή σχέση καπνού και καρκίνου, πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι και η ίδια η νικοτίνη έχει καρκινογόνες ιδιότητες. Αυξημένα επίπεδα νικοτίνης στην κυκλοφορία έχουν σχετιστεί με αυξημένη συχνότητα καρκίνου του παγκρέατος και τραχήλου της μήτρας, ενώ η αυξημένη συγκέντρωση στο σάλιο με κακοήθειες της στοματικής κοιλότητας. ’λλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι οι άφθονοι nAChR που απαντώνται σε όλους τους ιστολογικούς τύπους καρκίνου του πνεύμονα. Αν και δεν έχει αποσαφηνιστεί ο μηχανισμός της επίδρασης, έχει διαπιστωθεί ότι η νικοτίνη ενθαρρύνει τη συσσώρευση αυξητικών παραγόντων στο κύτταρο, όπως ο TGF-β, εμποδίζοντας παράλληλα την αποδόμησή τους από τα λυσοσώματα. Επίσης, ενεργοποιεί πρωτεϊνικές κινάσες που συμμετέχουν στην απάντηση του οργανισμού στο στρες και σε αντιγονικά ερεθίσματα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να ευνοείται η επιβίωση των καρκινικών κυττάρων.

Εξάλλου, υποστηρίζεται από ορισμένους ερευνητές ότι η νικοτίνη αναστέλλει την απόπτωση, γεγονός που λειτουργεί υπέρ της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων. Τέλος, πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η νικοτίνη επάγει την έκφραση του Fas στοιχείου στα κυτταροτοξικά Τ λεμφοκύτταρα, αποπροσανατολίζοντας έτσι το ανοσολογικό σύστημα από την εποπτεία των κακοηθών κυττάρων. Βλέπουμε λοιπόν μια πολύπλευρη δράση της νικοτίνης στο ανοσοποιητικό σύστημα, η οποία μόλις έχει αρχίσει να διερευνάται συστηματικά. Η πλήρης διερεύνηση αυτής της επίδρασης έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον σήμερα καθώς έχει διευρυνθεί η αυτούσια κατανάλωση νικοτίνης, κυρίως στα πλαίσια της προσπάθειας απεξάρτησης από το κάπνισμα.




Κάπου στη μέση της σελίδας http://www.chem.uoa.gr/chemicals/chem_nicotine.htm σε πορτοκαλί φόντο γράφονται τα παρακάτω:

Η ακετυλοχολίνη (ACh) είναι ένας τυπικός νευροδιαβιβαστής. Οι υποδοχείς της ACh αναφέρονται και ως χολινεργικοί υποδοχείς και διακρίνονται σε νικοτινικούς και μουσκαρινικούς (συνηθίζεται οι υποδοχείς να ονομάζονται με το όνομα μιας ουσίας προς την οποία εμφανίζουν ιδιαίτερη δυνατότητα σύνδεσης).
Ως νευροδιαβιβαστής η ACh αναλαμβάνει τα εξής: (α) Διαβιβάζει σήματα από τον εγκέφαλο προς τους μύες και αντιστρόφως, (β) ελέγχει βασικές λειτουργίες, όπως η ενεργειακή κατάσταση, οι καρδιακοί παλμοί και η αναπνοή, (γ) επιβλέπει τη ροή πληροφοριών στον εγκέφαλο και (δ) παίζει σημαντικό ρόλο στην εκμάθηση και στη μνήμη.
Ο οργανισμός ελέγχει τόσο την παραγωγή της ACh, όσο και τα σημεία δράσης της και στη συνέχεια ο την καταστρέφει (συχνά σε χρόνους λίγων ms) π.χ. με υδρόλυση μέσω του ενζύμου ακετυλοχολινεστεράση. Μετά την απομάκρυνση ή καταστροφή της ACh, το κύτταρο-"δέκτης" επανέρχεται ταχύτατα στην "ήρεμη" κατάσταση. Αυτήν την ταχεία επαναφορά στην κατάσταση ηρεμίας καθυστερεί η σύνδεση του υποδοχέα με τη νικοτίνη.
Κατά το κάπνισμα η νικοτίνη εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και ενεργοποιεί τους νικοτινικούς υποδοχείς ACh σαν να ήταν ACh. Δηλαδή δρα ως αγωνιστής της ACh (για αγωνιστές-ανταγωνιστές, βλέπε: Χημική ένωση του μήνα: "Μεθαδόνη"). Υπάρχει όμως μια ουσιώδης διαφορά: η δράση της δεν υπόκειται στους "ελέγχους" που υπόκειται η δράση της ACh. 'Ετσι, υπάρχει παντού στο κυκλοφορούν αίμα και δεν καταστρέφεται αμέσως μετά τη δέσμευσή της στους υποδοχείς. Επειδή βρίσκεται ακριβώς παντού, δρα συγχρόνως σε πολλές διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου. Ο ερεθισμός που προκαλείται έχει ως αποτέλεσμα:
- 'Εκλυση περισσότερης ACh, γεγονός το οποίο αυξάνει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου. 'Ετσι, προκαλεί εγκεφαλική "εγρήγορση" που δημιουργεί μια αίσθηση "ενεργοποίησης", αυξάνει την αυτοσυγκέντρωση, μειώνει τον χρόνο αντίδρασης σε ερεθίσματα και ο καπνιστής αισθάνεται πως μπορεί να εργαστεί αποδοτικότερα.
- 'Εκλυση περισσότερης ντοπαμίνης, νευροδιαβιβαστή που εμπλέκεται στα μονοπάτια ανταμοιβής (reward pathways). Ο ερεθισμός των νευρώνων αυτών των περιοχών του εγκεφάλου δημιουργεί ευχάριστα αισθήματα που ενθαρρύνουν την επανάληψη. 'Οταν ουσίες όπως η κοκαΐνη και η νικοτίνη ενεργοποιούν τα "μονοπάτια" αυτά, επιβάλλουν την επιθυμία επαναπρόσληψής τους, αφού δημιουργούν μια ευχάριστη αίσθηση.
- 'Εκλυση γλουταμικών νευροδιαβιβαστών που εμπλέκονται στους μηχανισμούς μάθησης και μνήμης, ενισχύοντας τις συνδέσεις μεταξύ ομάδων νευρώνων. Κατά την πρόσληψη νικοτίνης, τα γλουταμικά δημιουργούν ένα βρόχο μνήμης των "ευχάριστων" αισθημάτων, που προκαλεί την επιθυμία επαναπρόσληψης νικοτίνης.

[Θανάσης Αποστόλου]

Η Νικοτίνη και η Επίδρασή της στη Λειτουργία του Εγκεφάλου

Το παρακάτω κείμενο είναι παρμένο από την ωραία σελίδα με ενδιαφέροντα γραφικά http://www.jellinek.nl/ Μου άρεσε πολύ η εμβάθυνση στη λειτουργία της νικοτίνης και την επίδραση στην ακετυλοχολίνη μας, όμως δε μου άρεσε καθόλου η ερμηνεία της επίδρασης ως “ευχαρίστηση” και κάποιες λάθος εκφράσεις που χρησιμοποιούνται επανειλημμένα. Σε μία παράγραφο μάλιστα σημειώνω με κόκκινα γράμματα ένα σχόλιο.

Στη σελίδα υπάρχουν αντίστοιχες περιγραφές και για άλλα ναρκωτικά και μάλιστα σε πολλές γλώσσες.

Η Νικοτίνη και ο Εγκέφαλος

Ο καπνός προέρχεται από το φυτό Nicotiana tabacum. Αν και στον καπνό έχουν βρεθεί χιλιάδες
χημικές ουσίες, η νικοτίνη είναι η πιο σημαντική από αυτές. Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο η
νικοτίνη παράγει τις σωματικές της επιδράσεις δεν είναι ακόμη γνωστός. Εδώ εξηγούμε τις πιο
πρόσφατες πληροφορίες.

Όταν καπνίζετε ένα τσιγάρο, νιώθετε ευχάριστος, ήρεμος και χαλαρωμένος, ενώ μπορείτε να
συγκεντρωθείτε καλύτερα. Η νικοτίνη δημιουργεί αυτά τα φαινόμενα μιμούμενη τη δράση του
νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη στον εγκέφαλο. Αυτό σημαίνει ότι παρεμβαίνει στη φυσιολογική
λειτουργία του εγκεφάλου.

Η ακετυλοχολίνη είναι ο νευροδιαβιβαστής που κάνει τη διαβίβαση ανάμεσα στους νευρώνες και
τους μύες. Εκκρίνεται από το νωτιαίο μυελό και το εγκεφαλικό στέλεχος και θέτει τους μύες σας σε
κίνηση. Επίσης, η ακετυλοχολίνη παίζει κάποιο ρόλο στον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή, τη
λειτουργία του εντέρου και τη σύσπαση των οφθαλμικών κορών (λειτουργίες του αυτόνομου
νευρικού συστήματος). Στον εγκέφαλο, η ακετυλοχολίνη διεγείρει άλλους νευρώνες, όπως τους
νευρώνες της ντοπαμίνης, για να εκλύσουν τους αντίστοιχους νευροδιαβιβαστές. Η νικοτίνη επιδρά
σε όλες αυτές τις διαδικασίες.

Φυσιολογικές Συνθήκες

Η ακετυλοχολίνη αποθηκεύεται σε μεμβρανώδεις θύλακες, οι οποίοι είναι γνωστοί ως συναπτικά
κυστίδια και βρίσκονται στην απόληξη ενός νευρίτη.

Κάθε φορά που φτάνει εδώ ένα ηλεκτρικό σήμα, τα κυστίδια συγκολλούνται στο τοίχωμα του
νευρώνα (νευρικό κύτταρο). Αυτό προκαλεί την έκλυση της ακετυλοχολίνης στη σύναψη, ή
συναπτική σχισμή, το χώρο μεταξύ των δύο νευρώνων.

Η ακετυλοχολίνη τώρα μετακινείται κατά μήκος της σύναψης στο γειτονικό νευρώνα. Οι
δενδρίτες αυτού του νευρώνα περιέχουν υποδοχείς, στους οποίους δεσμεύεται η ακετυλοχολίνη. Η
ενέργεια δέσμευσης μεταβιβάζει ένα μήνυμα στα νεύρα.

Μόλις το μήνυμα μεταδοθεί, η ακετυλοχολίνη αποδεσμεύεται από τον υποδοχέα. Στη συνέχεια,
τα περιβάλλοντα κύτταρα εκλύουν στη συναπτική σχιχμή ένα ένζυμο που ονομάζεται εστεράση της
ακετυλοχολίνης. Το ένζυμο αυτό διασπά την ακετυλοχολίνη σε χολίνη και οξικό οξύ, καθιστώντας
την με αυτό τον τρόπο ανενεργή. Η χολίνη απορροφάται πάλι στο νευρίτη με τη βοήθεια των
πρωτεϊνών επαναπρόσληψης. Ανακυκλώνεται, όπως παραπάνω.

Η Κατάσταση της Νικοτίνης

Η νικοτίνη μιμείται την ακετυλοχολίνη. Δεσμεύεται στους υποδοχείς που προορίζονται για την
ακετυλοχολίνη. Αυτό προκαλεί τη μεταβίβαση νέων σημάτων. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι
‘αναλαμβάνει’ το έργο της ακετυλοχολίνης.

Ωστόσο, η νικοτίνη παραμένει στη συναπτική σχισμή πολύ περισσότερο από την ακετυλοχολίνη,
επειδή δεν διασπάται από την εστεράση της ακετυλοχολίνης. Συνεπώς, μεταδίδει στους νευρώνες
πολύ περισσότερα σήματα σε σχέση με την ακετυλοχολίνη.

Συνέπειες

Προκαλεί αίσθημα ευχαρίστησης και ευφορίας. Αυτό συμβαίνει επειδή η νικοτίνη διεγείρει τους
υποδοχείς της ακετυλοχολίνης στους νευρώνες της ντοπαμίνης, ενεργοποιώντας την έκλυση της
ντοπαμίνης στο κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου. Αυτό σας κάνει να θέλετε να δοκιμάσετε ξανά τα
ευχάριστα αισθήματα και μπορεί να γίνετε γρήγορα εθισμένοι στη νικοτίνη.
Σχόλιο: Όλη αυτή η παράγραφος είναι λάθος. Η νικοτίνη δεν εμπλέκεται τόσο με την ντοπαμίνη όπως άλλα ναρκωτικά και ούτε προσφέρει κανένα ιδιαίτερο αίσθημα ευχαρίστησης. Όμως καταργεί την ενόχληση των προηγούμενων δόσεων και αυτό, είναι ευχάριστο!

Ανοχή

Εάν καπνίζετε τακτικά καπνό, ο εγκέφαλός σας αναπτύσσει ανοχή στη νικοτίνη. Αυτό σημαίνει ότι
ο εγκέφαλος χρειάζεται συνεχώς νικοτίνη για να λειτουργήσει κανονικά. Εάν δεν έχει νικοτίνη,
νιώθετε έντονη επιθυμία για την ουσία και επίσης μπορεί να παρουσιάσετε συμπτώματα στέρησης,
όπως ευερεθιστότητα, άγχος, κατάθλιψη ή μικρή ικανότητα συγκέντρωσης. Οι ακόλουθοι πίνακες
εξηγούν τον τρόπο που συμβαίνει αυτό.

Όταν υπάρχουν μεγάλες ποσότητες νικοτίνης στον εγκέφαλο, οι υποδοχείς της ακετυλοχολίνης
εμφανίζουν υπερδιέγερση. Αυτό τους αφαιρεί προσωρινά την ευαισθησία τους, ενώ η
ακετυλοχολίνη και η νικοτίνη δεν μπορούν πλέον να δεσμευτούν από αυτούς. Μεταδίδονται
λιγότερα σήματα σε σχέση με το συνηθισμένο, οπότε απαιτείται περισσότερη νικοτίνη για την
επίτευξη του ίδιου ευχάριστου αισθήματος. Οι νευρώνας αντιλαμβάνεται την έλλειψη σημάτων και
δημιουργεί πρόσθετους υποδοχείς για την ακετυλοχολίνη.

Συμπτώματα στέρησης

Εάν σταματήσετε απότομα το κάπνισμα, δεν υπάρχει πλέον νικοτίνη στον εγκέφαλο. Η έλλειψη
ευαισθησίας που προκαλείται από τη νικοτίνη μειώνεται και η ακετυλοχολίνη μπορεί να
ενεργοποιήσει και πάλι φυσιολογικά τους υποδοχείς ακετυλοχολίνης. Ωστόσο, τώρα υπάρχουν
πολλοί περισσότεροι υποδοχείς σε σχέση με πριν από την έναρξη του καπνίσματος, οπότε αυτοί
μεταβιβάζουν πολύ περισσότερα μηνύματα. Οι νευρώνες βομβαρδίζονται κυριολεκτικά με
ερεθίσματα και ενεργοποιούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αυτό οδηγεί σε συμπτώματα στέρησης
όπως νευρικότητα, ευερεθιστότητα, άγχος, αϋπνία κατάθλιψη και μικρή ικανότητα συγκέντρωσης.

Εάν στη φάση αυτή καπνίσετε ένα τσιγάρο, τα συμπτώματα στέρησης εξαφανίζονται γρήγορα και
ηρεμείτε. Ο εγκέφαλος επιστρέφει στη φυσιολογική λειτουργία, επειδή η νικοτίνη αφαιρεί ξανά
προσωρινά την ευαισθησία πολλών από τους υποδοχείς ακετυλοχολίνης. Οι νευρώνες είναι
λιγότερο ενεργοί. Η υπερδιέγερση που προκλήθηκε από την έλλειψη νικοτίνης υπερνικείται
προσωρινά.

Άλλες συνέπειες

Μέσω του εγκεφάλου, η νικοτίνη διεγείρει τα επινεφρίδια για να εκλύσουν αδρεναλίνη στο αίμα.
Φυσιολογικά η αδρεναλίνη εκλύεται μόνο εάν βρίσκεστε σε συνθήκες φόβου ή πίεσης. Η
αδρεναλίνη αυξάνει την πίεση του αίματος, το ρυθμό της αναπνοής και τον καρδιακό ρυθμό. Αυτό
προκαλεί αίσθημα ιλαρότητας και ενεργητικότητας.

Οι καπνιστές λένε συχνά ότι το κάπνισμα τους ηρεμεί όταν είναι σε ένταση και τους τονώνει όταν
είναι κουρασμένοι. Αυτό εξαρτάται από την ποσότητα της καταναλωμένης νικοτίνης. Εάν λάβετε
μικρή ποσότητα νικοτίνης, νιώθετε δραστήριοι και σε εγρήγορση, λόγω της αδρεναλίνης που
εκλύεται στο σώμα σας. Εάν λάβετε περισσότερη νικοτίνη, αρχίζετε να νιώθετε χαλαροί και ήρεμοι,
επειδή η νικοτίνη μειώνει τα συμπτώματα στέρησης από την έλλειψη καπνίσματος. Κάτι ανάλογο
συμβαίνει και με το αλκοόλ. Στην αρχή νιώθετε περισσότερο δραστήριοι, αλλά όσο περισσότερο
αλκοόλ καταναλώσετε τόσο λιγότερη ενέργεια έχετε.

Επίσης, η νικοτίνη προκαλεί την έκλυση γλυκόζης στο αίμα από τις αποθηκευμένες ποσότητες
γλυκόζης που διαθέτετε. Ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τα ανεβασμένα επίπεδα γλυκόζης και
‘νομίζει’ ότι μόλις φάγατε. Έτσι, σταματά την έκλυση ουσιών που σας δημιουργούν αίσθημα πείνας.
Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος που πεινάτε λιγότερο μετά από ένα τσιγάρο.

Η νικοτίνη ενεργεί μέσω του εγκεφάλου για να επηρεάσει το μεταβολισμό σας. Οι
καπνιστές έχουν ελάχιστα υψηλότερο μεταβολισμό σε σύγκριση με τους μη καπνιστές και ζυγίζουν
κατά μέσο όρο τέσσερα κιλά λιγότερο.

Επίσης, η νικοτίνη οξύνει προσωρινά τη δυνατότητα συγκέντρωσής σας. Αυτό έχει αποδειχτεί
επιστημονικά, αλλά οι ερευνητές δεν έχουν ανακαλύψει ακόμη τι ακριβώς συμβαίνει στον
εγκέφαλο. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι στον ιππόκαμπο εκλύεται μεγαλύτερη ποσότητα του
νευροδιαβιβαστή γλουταμικό, ενεργοποιώντας έτσι αυτό το μικρό τμήμα του εγκεφάλου.

Συμπέρασμα

Η παρουσία νικοτίνης στον εγκέφαλο προσφέρει ένα αίσθημα ευχαρίστησης και χαλάρωσης.
Η νικοτίνη δημιουργεί αυτά τα φαινόμενα μιμούμενη τη δράση του νευροδιαβιβαστή
ακετυλοχολίνη στον εγκέφαλο.

Η νικοτίνη είναι μια ισχυρά εθιστική ουσία, συγκρίσιμη με την ηρωίνη. Το σώμα αναπτύσσει
γρήγορα ανοχή στη νικοτίνη, οπότε σύντομα χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες για την επίτευξη
ίδιων ευχάριστων αποτελεσμάτων.

Εάν το επίπεδο της νικοτίνης στο σώμα πέσει πολύ χαμηλά, ενδέχεται να παρουσιάσετε
συμπτώματα στέρησης. Αυτά μπορούν να κατευναστούν σύντομα αν καπνίσετε ένα τσιγάρο.
Βασικά, το κάπνισμα σάς βοηθάει να υπερνικήσετε το αίσθημα της νευρικότητας που προκαλείται
στην αρχή.

http://www.jellinek.nl/brain/index.html